मुलांच्या अडनिड्या वयात शारीरिक बदलांबरोबरच मानसिक भावनिक बदलही मूल अनुभव लागते . परीक्षेच्या ताणाचीही त्यात भर पडते . तेव्हा मुलांना भीती घालणे , अभ्यासाचा तगादा मागे लावणे पालकांनी टाळलेले बरे . फेब्रुवारी – मार्च महिने जवळ आले की घरोघर परीक्षांचे वारे वाहू लागतात . जशी जशी परीक्षा जवळ येत जाते तसतसा विद्यार्थी दिवसरात्र एक करून खोलीत स्वत : ला कोंडून घेतो . इतकेच नव्हे तर संपूर्ण कुटूंबच समाजापासून स्वत : ला तोडून अचानक अलिप्त वागते .
परीक्षांच्या या काळात सगळ्यात महत्त्वाचे ठरते ते अभ्यासाचे तंत्र समजून घेणे
अभ्यास करायचा म्हणजे धडा वाचून प्रश्नोत्तरे सोडवायची इतपतच मर्यादित आहे का ? उत्तम वाचन , स्मरण , मनन , चिंतन आणि सराव या सगळ्या गोष्टींचा सार फलित म्हणजे अभ्यास हे ज्यांना आत्मसात होते , त्यांना उत्तम गुण मिळतात . परीक्षांसाठीच खरी तयारी संकल्पाने सुरु होते , परिस्थिती कितीही कठीण असली तरी ही परीक्षा , ध्येय मी पूर्ण शक्तीनिशी पार करीन असा संकल्पच विद्यार्थ्यांनी घ्यायला हवा . हा संकल्पच आपल्याला मानसिक ऊर्जा पुरवतो , ध्येय गाठायाची शक्ती म्हणजे संकल्प . ही मनाची एक धारणा आहे . ही एकदा मनाने धारण केली की आपले सगळे लक्ष एकाच ध्येयाकडे एकवटते . एकाग्रता साधता येते . असा मनाचा निग्रह जर आपण साधू शकलो . तर लहानमोठ्या अडचणींवर आपण संकल्पाच्या ऊर्जेचे मात करू शकतो .
वर्षभर नियमीत शाळेत , कॉलेजला , क्लासला जाणाऱ्या विद्यार्थ्यांकडे पूरक साहित्याचा साठा नक्कीचच असतो . तो बारकाईने • अभ्यासला गेला पाहिजे . नोटस् , गाईड , टेस्ट सिरीजमधील पेपर , मागील वर्षाच पेपर असे खूप साहित्य जमवून ठेवण्यात विद्यार्थी तरबेज असतात . पूरक साहित्याचे अध्ययन नीट झाले की त्या विषयात हातोटी मिळवता येते .
- कुठल्याही विषयाची उजळणी करण्याची प्रत्येकाची आपली एक पध्दत असते. ती व्यक्तीनुरुप बदलू शकते . साधारण एखादा विषय अध्ययनासाठी घेतलाअसता ,
- त्या विषयातील महत्त्वाचे मुद्दे वाचणे ,
- त्यात आपल्याला काय महत्त्वाचे वाटते ते स्वत : च्या भाषेत मुद्देसूद लिहून काढणे ,
- त्या धड्यात कुठल्या महत्त्वाच्या आकृत्या , तक्ते , नकाशे , फॉम्युले दिले आहेत त्यावर लक्ष पूरविणे ,
- काही वेळानंतर वाचलेले आपल्याल किती लक्षात राहिले ? याचा आढावा घणे ,
- अध्ययनाची पुनरावृत्ती करताना आपल्याला कोणते मुद्दे आठवले नाहीत यावर लक्ष पुरवून त्याची उजळणी करणे ,
- आपण कुठे चुकतोय , याबाबत आढावा घेणे , आपली गणितं चुकताहेत ? की फॉर्म्युले आठवत नाहीयेत ? की सराव कमी पडतोय , हे तपासून स्वत : तले को दुवे ओळखून स्वत : च्या अभ्यास उजळणीत सुधारणा करुन आणणे , हे सगळे महत्त्वाचे ठरते .
- भाषा विषयाची उजळणी जर आपण करणार असू तर-त्या विषयात पाठ्येतर अवांतर वाचनास , मुद्दे स्वत : च्या शैलीत मांडण्यास खूप महत्त्व असते .
- निबंधाचा सराव करायचा ठरविला तर निबंधाची सुरुवात , शेवट उल्लेखनिय , आकर्षक होईल याकडे आपण बघितले पाहिजे .
परीक्षा तयारी व वेळ नियोजन
परीक्षेदरम्यान वेळेचे भान राखणे खूप महत्त्वाचे ठरते . प्रश्नांची उत्तरे जरी येत असली तरी मुद्देसूद , नेमक्या शब्दांत विशिष्ट वेळेतच ती लिहिली जायला हवीत . यासाठी सरावतंत्र उपयोगात आणता येते .
जितका तुमचा सराव जास्त , तितकी तुमची उत्तरे सुसूत्र ! आकृत्या , तक्ते , व्याख्या दिलेली उदाहरणे , हाताखालून जाणे , त्याचे लेखन सवयीचे होणे फार गरजेचे आहे .
व्याख्या लिहिताना फाफटपसारा न लिहिता पुस्तकात दिलेली नेमकी व्याख्या तशीच्या तशी लिहिल्यास पूर्ण गुण मिळतात . या नेमक्या लिखाणाची हातांना सवय हवी.
गणिताच्या सरावासाठी सातत्य राखणे फार महत्त्वाचे ठरते . स्टेप्स न चुकवता उत्तर अचूक येणे , पूर्ण गुण देणारे असते.त्यामुळे कठीण गणिताचा सराव कामी येतो .
शाळा , क्लास , टेस्ट सिरीज , होमवर्क , परीक्षा , जाण्यायेण्याचा वेळ अशा विद्यार्थीच्या व्यग्र दिनक्रमात फार कमी वेळ मूळ अभ्यासाकरीता , उजळणीकरीता , स्व – अध्ययनासाठी शिल्लक राहतो .
प्रत्येक विद्यार्थ्यांची बुध्दिमत्ता , ज्ञान ग्रहण करण्याची आकलनशक्ती , ज्ञान स्मरणात साठविण्याची कौशल्ये , ते ज्ञान पुन्हा वापरु शकण्याचे तंत्र वेगळे असते . त्यानुरुप त्यांची अभ्यास कौशल्येही बदलतात . सुरुवातीपासूनच स्व – अध्ययनाची गोडी विद्यार्थ्यांना लागली असेतल तर अभ्यासाचे आणि वेळेचे गणितही जुळून येते . थोड्या वेळात जास्त अभ्यास होतो .
उत्तरपत्रिकेतील गिचमिड अक्षर , खाडाखोड मनातील संभ्रम दर्शवितात, तेव्हा ते टाळणेच योग्य.
पालकांची भूमिका
मुलांच्या शालेय विकासात पालक सुयोग्य हातभार लावू शकतात . मुलांच्या या अडनिड्या वयात शारिरीक बदलांबरोबरच मानसिक , भावनिक बदलही मूल अनुभवू लागते . परीक्षेच्या ताणाचीही त्यात भर पडते . तेव्हा मुलांना विश्वासात घेऊन , संवाद साधून , अभ्यासाचे महत्त्व जर पटवून दिले असेल तर परीक्षांच्या वेळी त्यांच्यासाठी मदतीचा हात पुढे करणे , त्यांना धीर देणे , त्यांची मानसिक ओढाताण कमी करुन त्यांचा आत्मविश्वास वाढवणे या सर्व भूमिका पालक उत्तमरित्या निभावू शकतील .
संपूर्ण तयारीनिशी परीक्षांना सामोरे गेल्यास यशाचे उत्तुंग शिखर गाठणे नक्कीच शक्य आहे . इयत्ता १० वीची लेखी परीक्षा मार्चमध्ये पहिल्या आठवड्यात तर १२ वी ची फेब्रुवारीमध्ये सुरु होते . तोंडी व प्रात्यक्षिक परीक्षा लेखी परीक्षेपूर्वी १५ दिवस अगोदर असतात .
तयारीला लागा, अभ्यासाला भरपूर वेळ द्या, नियोजन करून केलेला अभ्यास नक्की यश मिळवून देतो.
धन्यवाद !
